وکیل اعاده دادرسی کیست؟

وکیل اعاده دادرسی، وکیل دادگستری است که در زمینه دعاوی حقوقی و کیفری قابل اعاده دادرسی در دیوان عالی کشور تسلط و تخصص دارد. یکی از روش‌های فوق‌العاده اعتراض به آرای دادگاه‌ها، اعاده دادرسی است. اعاده دادرسی در خصوص آرای قطعی صادرشده از دادگاه‌ها قابل‌طرح است. در این مقاله در مورد اعاده دادرسی و وظایف وکیل اعاده دادرسی پرداخته شده است.

اعاده دادرسی

اعاده در لغت به معنی برگرداندن و بازگشت است و در اصطلاح حقوقی یکی از روش‌های اعتراض به آرای قطعی صادره از مراجع قضایی است که پرونده دوباره رسیدگی می‌شود.

احکام قطعی در اعاده دادرسی

از مهم‌ترین ویژگی احکام برای اعاده دادرسی، قطعی‌شدن احکام در دادگاه‌ها است. درصورتی‌که آرا در دادگاه بدوی و تجدیدنظر و بعد از اتمام مهلت قانونی تجدیدنظرخواهی قطعی شده یا قابل تجدیدنظرخواهی نیستند، قطعی محسوب می‌شوند. به احکام قطعی نمی‌توان اعتراض کرد، مگر در مواردی که در قانون تعیین شده است. اعاده دادرسی یکی از موارد استثنایی اعتراض به آرای قطعی است.

اعاده دادرسی عام

اعاده دادرسی در دعاوی کیفری دارای دو شکل عام و خاص است. درصورتی‌که اعاده دادرسی بر اساس ماده 476 قانون آیین دادرسی کیفری در دیوان عالی کشور انجام شود، اعاده دادرسی عام است. اعاده دادرسی عام در مورد احکام صادره از دادگاه قابل طرح است و در مورد قرارهای صادره در دادگاه کیفری نمی توان اعاده دادرسی عام را درخواست کرد. در اعاده دادرسی عام بعد از قبولی درخواست اعاده دادرسی، پرونده برای رسیدگی به شعبه هم عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارسال می شود.

اعاده دادرسی خاص

در مواردی که بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضائیه انجام شود، اعاده دادرسی خاص است. اعاده دادرسی خاص در مورد کلیه احکام و قرارهای صادره از مراجع قضایی کیفری قابل طرح است. همچنین احکام محکومیت مورد اعاده دادرسی عام و در مورد برائت و محکومیت می توان تقاضای اعاده دادرسی خاص کرد. در اعاده دادرسی خاص، پرونده برای رسیدگی به یکی از شعبات دیوان عالی کشور فرستاده می شود.

اعاده دادرسی حقوقی

در خصوص احکام قطعی حقوقی، دادخواست اعاده دادرسی اصلی در دادگاه صادرکننده حکم بدوی  رسیدگی می‌شود. در اعاده دادرسی طاری، دادگاهی که حکم در آنجا به‌عنوان دلیل ابراز شده است، مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

اعاده دادرسی کیفری

در مورد امور کیفری اعاده دادرسی ابتدا در دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار گرفته و در صورت احراز جهات اعاده دادرسی کیفری، اعاده دادرسی توسط دیوان عالی تجویز و پرونده به دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارجاع می‌شود.

اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه

درصورتی‌که اعاده دادرسی از طریق رئیس قوه قضائیه مطرح شود، پرونده به دیوان عالی کشور ارسال تا در صورت احراز جهات اعاده دادرسی در شعب خاص دیوان عالی رسیدگی شود. درصورتی‌که اعاده دادرسی قبول شود، اجرای حکم تا صدور حکم جدید در دیوان عالی، متوقف می‌شود. همچنین بعد از رسیدگی ماهوی در دادگاه رسیدگی‌کننده حکم، حکم نقص و رأی مقتضی صادر می‌شود.

اشخاص دارای حق اعاده دادرسی

بر اساس ماده 475 قانون آیین دادرسی کیفری اشخاص ذیل دارای حق اعاده دادرسی هستند:

• شخص محکوم علیه، وکیل یا نماینده قانونی محکوم علیه،
• درصورتی‌که شخص محکوم علیه فوت یا غیبت کند، وراث قانونی و همسر یا وصی وی
• دادستان کل کشور و دادستان مجری حکم بدوی
• رئیس حوزه قضایی

جهات اعاده دادرسی حقوقی

بر اساس ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، جهات اعاده دادرسی نسبت به آرای قطعی حقوقی به شرح ذیل است:

• اگر موضوع حکم، موضوع مورد ادعای خواهان دعوا نباشد.
• در مواردی که حکم به مبلغ بیشتر از میزان خواسته خواهان صادر شود.
• درصورتی‌که در مفاد حکم به دلیل استناد به اصول متضاد، تضاد وجود داشته باشد.
• در مواردی که در مورد همان دعوا و طرفین دعوا حکم دیگری در همان دادگاه صادر شده و بدون دلیل قانونی، حکم متضاد صادر شود.
• درصورتی‌که در حکم دادگاه حیله و تقلب از طرف مقابل اعاده دادرسی مؤثر باشد.
• حکم دادگاه بر اساس اسنادی صادر شود که بعد از صدور حکم، جعلی بودن اسناد اثبات شود.
• اگر بعد از صدور حکم قطعی مدارک و اسنادی به دست آید که حقانیت درخواست‌کننده اعاده دادرسی را اثبات کند.
• درصورتی‌که بعد از صدور حکم قطعی اثبات شود که حکم دادگاه مغایر با مقررات قانونی و موازین شرعی است.

جهات اعاده دادرسی کیفری

شرایط اعاده دادرسی کیفری بر اساس ماده  474 قانون آیین دادرسی کیفری به شرح ذیل است:

• درصورتی‌که شخصی به اتهام قتل محکوم و سپس مشخص شود مقتول زنده است.
• درصورتی‌که چند نفر مرتکب به جرمی محکوم شده، ولی شرایط ارتکاب جرم به‌گونه‌ای است که بیشتر از یک نفر نمی‌تواند جرم را مرتکب شود.
• درصورتی‌که شخص به جرمی محکوم شود و شخص دیگر بر اساس حکم دیگر به همان جرم محکوم شود و دو حکم تعارض و تضاد داشته باشند که بی‌گناهی یکی از آنها اثبات شود.
• درصورتی‌که در ارتکاب جرم واحد، احکام مختلفی صادر شود.
• درصورتی‌که سند جعلی و شهادت غیرواقعی مبنای حکم دادگاه قرار گرفته است.
• در مواردی که واقعه و ادله جدیدی که اثبات‌کننده بی‌گناهی محکوم علیه است، بعد از صدور حکم قطعی ارائه شود.
• در مواردی که عمل ارتکابی جرم نیست و یا مجازات بیشتر از مجازات قانونی برای مرتکب تعیین شده است.

مهلت اعاده دادرسی کیفری

مهلت اعاده دادرسی حقوقی و کیفری برای آرای حضوری برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ رای است. اما در خصوص آرای غیابی مهلت اعاده دادرسی از تاریخ انقضای تجدیدنظرخواهی و واخواهی است.

عذر موجه در مهلت اعاده دادرسی

درصورتی‌که شخص محکوم علیه در مهلت قانونی دادخواست اعاده دادرسی را مطرح نکند، با داشتن عذر موجه می‌تواند اعاده دادرسی را مطرح کند. در مواردی که مبنای صدور حکم اسناد و مدارکی باشد که بعد از صدور حکم، جعلی بودن آن مشخص شود، از زمان  صدور حکم نهایی در مورد اثبات جعلی بودن اسناد و مدارک، شخص می‌تواند اعاده دادرسی را مطرح کند. در مواردی که اسناد و مدارک جدید کشف شود، از تاریخ وصول اسناد و اطلاع از آنها مهلت اعاده دادرسی شروع می‌شود.

نحوه اعاده دادرسی

اعاده دادرسی مانند روش‌های دیگر اعتراض به آرای دادگاه‌ها باید با داشتن شرایط لازم و قانونی مطرح شود. ابتدا شخص محکوم علیه باید دادخواست اعاده دادرسی را در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند. در دادخواست اعاده دادرسی باید یکی از جهات اعاده دادرسی حقوقی و کیفری و مدارک و مستندات ذی حق بودن شخص، ضمیمه دادخواست شود.

نحوه طرح اعاده دادرسی خاص

در خصوص اعاده دادرسی بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری، دادخواست اعاده دادرسی نیاز به ثبت ندارد. ابتدا باید موضوع اعتراض به حکم قطعی توسط رئیس دادگستری استان بررسی و بعد از محرز شدن جهات اعاده دادرسی برای تشخیص عدم انطباق حکم صادره با خلاف شرع به رئیس قوه قضائیه ارسال و در شعب خاص مورد رسیدگی قرار می گیرد.

آثار اعاده دادرسی

اعاده دادرسی باتوجه‌به اینکه دادخواست اعاده دادرسی در مرجع صالح پذیرفته شود یا نه دارای آثار متفاوتی است. بر اساس ماده 437 و438 قانون آیین دادرسی مدنی بعد از صدور قرار قبولی اعاده دادرسی، آثار ذیل به وجود می آید:

• در محکومیت‌های غیرمالی، اجرای حکم متوقف می‌شود.
• در مواردی که محکوم به مالی است، با اخذ تأمین مناسب از محکوم له می‌توان اجرای حکم را ادامه داد.
• درصورتی‌که جهات اعاده دادرسی در رأی قطعی وجود داشته باشد، پرونده رسیدگی مجدد شده و رأی قطعی نقض می‌شود.

نکات مهم در مورد اعاده دادرسی

• اعاده دادرسی در مورد احکام قطعی دادگاه‌ها قابل‌طرح است و در مورد احکام غیرقطعی نمی‌توان تقاضای اعاده دادرسی کرد.
• در روش‌های اعتراض به احکام دادگاه‌ها مانند تجدیدنظرخواهی، واخواهی و فرجام‌خواهی مهلت قانونی برای طرح دادخواست اعتراض وجود دارد، ولی در اعاده دادرسی مهلت قانونی خاصی تعیین نشده است.
• میزان و نوع مجازات در اعاده دادرسی تأثیری ندارد.

وکیل متخصص اعاده دادرسی عدل آرا

اعاده دادرسی حقوقی و کیفری یکی از روش‌های اعتراض به آرای قطعی دادگاه‌ها است که باید بر تمام قوانین و مقررات اعاده دادرسی در امور کیفری و حقوقی تسلط و آگاهی داشت. بهترین اقدام برای طرح اعاده دادرسی، انتخاب مشاوره و وکالت وکیل متخصص اعاده دادرسی است که در این زمینه تسلط و تخصص دارد. سؤالات حقوقی خود در مورد اعاده دادرسی در امور حقوقی و کیفری را با وکلای متخصص گروه حقوقی عدل آرا مطرح کنید تا با بررسی مدارک و مستندات پرونده راهنمایی لازم را دریافت کنید.