وکیل ارزی کیست و چه وظایفی دارد؟

وکیل ارزی در زمینه دعاوی ارزی، معاملات ارزی و تسهیلات بانکی با تسلط بر قوانین و مقررات ارزی، وکالت پرونده‌ها را در مراجع قضایی بر عهده می گیرد. در صورتی که در زمینه قوانین و مقررات ارزی، اطلاعات کافی نداشته باشیم، باعث ایجاد مشکلات زیادی در معاملات و قراردادها با منشا ارزی می‌شود. در این مقاله در مورد دعاوی ارزی و وظایف وکیل ارزی پرداخته شده است.

تعریف ارز

به واحد پول یک کشور در کشورهای دیگر، ارز گفته می‌شود. ارز در مبادله کالا و خدمات به عنوان واسطه استفاده و مبنای کسب و کارها است.

نرخ ارز

ارز شامل هر نوع حواله، چک و اسکناس است که برای پرداخت‌ها در مبادلات خارجی کاربرد دارد. به بهای فروش و خرید واحد پول خارجی به پول رایج کشور نرخ ارز گفته می‌شود.

بازار ارز خارجی

ارز خارجی دارای بازار عرضه و تقاضا است و بازار ارز خارجی شامل سازمان منظم و معین است که در آن بانک ها، موسسات و افراد در زمینه خرید و فروش ارز فعالیت می کنند. وظیفه اصلی بازار ارز، تامین اعتبار برای انتقال وجه از یک کشور به کشور دیگر است.

انواع ارز در کشور

• ارز دولتی: ارزی که دولت با نرخ دولتی از طریق بانک ها می‌فروشد.
• ارز دانشجویی: ارزی که دولت برای دانشجویان با هدف تامین مخارج تحصیل خارج از کشور تعیین می کند.
• ارز تهاتری: این نوع ارز، در قراردادهای پایاپا مورد استفاده قرار می گیرد.
• ارز مبادله ای: این نوع ارز در مبادلات ارزی در واردات کالاها مورد استفاده قرار می گیرد.
• ارز یوزانس: این نوع ارز بعد از دریافت کالا حواله می شود.
• ارز شناور: این نوع ارز، نرخ ارز ثابت نیست و با توجه به عرضه و تقاضا در بازار ارز تعیین می‌شود.
•  ارزی که با فروش کالا از طریق صادرات به دست آید.

ارز در سیستم بانک مرکزی

براساس نظام بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، هر ارزی را نمی توان به پول رایج ایران تبدیل کرد. بنابراین سیستم بانکی ایران بعضی از معاملات بر مبنای ارز را پذیرفته و قسمتی از معاملات بر مبنای ارز را به رسمیت نشناخته است. دلار آمریکا و یورو از معتبرترین ارزهای جهانی است. در کشورهای خارجی ارز فقط اسکناس کاغذی نیست و به شکل های مختلفی مانند چک بانکی، سکه، سفته و برات وجود دارد.

نرخ ارز ثابت

نرخ ارز ثابت در وضعیتی است که بازار ارز کاملا فعال است و بانک مرکزی با توجه به ضرورت‌های موجود، نرخ معینی را به عنوان نرخ ارز ثابت تعیین می کند و با دخالت در بازار از نرخ ارز هدف حمایت می کند.

نرخ ارز شناور

نرخ ارز شناور به دلیل تعامل بازار عرضه و تقاضای ارز بدون دخالت مقامات پولی کشور به شکل آزاد تعیین می‌شود.

انواع معاملات ارزی

معاملات ارزی در بازار ارز به شرح ذیل است:

• معاملات ارزی حال
• معاملات ارزی سلف
• معاملات ارزی سوآپ
• معاملات ارزی آربیتراژ

تعهدات ارزی

تعهداتی که وارد کنندگان برای باز فروش ارز خریداری شده به بانک انجام می‌دهند، تعهدات ارزی گفته می‌شود. تعهدات ارزی شامل واردات کالا و خدمات در مدت تعیین شده به کشور و ترخیص کالاها از گمرک است. بانک مرکزی در تعهدات ارزی به طور مستقیم و غیرمستقیم ذینفع است و وجوه این تعهدات از طریق نظام بانکی تامین می‌شود و مصرف آن باید اثبات شود. در صورتیکه واردکنندگان در مدت تعیین شده تعهدات ارزی را عمل نکنند، باید ارز خریداری شده را به بانک برگردانند.

تخلفات ارزی

افزایش قیمت ارز در بازار خارج از بانک مرکزی، باعث افزایش واردات کالا با هدف خروج ارز از کشور و دریافت سود از تفاوت قیمت ارز شده و باعث ایجاد تخلفات ارزی واردکنندگان کالا شده است. تخلفات ارزی در حوزه واردات کالا به شرح ذیل است:

• ارائه نکردن پروانه سبز گمرک
• تخلف در کسر تخلیه کالای وارداتی
• گران نمایی کالای وارداتی یا بیش بود ارزش کالا
• تخلف در تعهدات ارزی عدم ورود کالا
• تخلف در تعهدات ارزی در کمیت و کیفیت کالای وارداتی

بیش بود ارزش کالا

درجه کیفیت کالای وارداتی در گمرک توسط ارزیابان بررسی می‌شود. در مندرجات بارنامه، اظهارنامه گمرکی، اوراق اعتبار اسنادی، اظهارنامه ورودی کالا، ارزش کیفی کالای واراداتی مشخص می شود. وظیفه ارزیابی کیفیت کالای وارداتی بر عهده گمرک است و کیفیت کالای وارداتی با کالای موضوع واردات توسط گمرک محرز می‌شود و سپس گمرک گزارش آن را به بانک مرکزی اعلام می کند. دفتر تعیین ارزش گمرک، اعلامیه گمرک را صادر می کند. به این اعلامیه گمرک در مورد مطابقت کیفیت کالای وارداتی، گواهی گران نمایی یا بیش بود ارزش کالا گفته می‌شود.

اعتراض نسبت به بیش بود ارزش کالا

در صورتی که واردکنندگان کالا در مورد ارزش اعلامی کالای وارداتی اعتراض دارند، براساس قانون می‌توانند اعتراض خود را در کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی مطرح کنند. نسبت به رای صادره از کمیسیون مربوطه میتوان تجدیدنظرخواهی کرد. مرجع صالح رسیدگی به تجدیدنظر از رای کمیسیون حل اختلافات گمرکی، کمیسیون تجدیدنظر گمرک است. به رای تجدیدنظرخواهی از گمرک نیز می‌توان در دیوان عدالت اداری اعتراض کرد.

اعتراض به بیش بود ارزش کالا در دیوان عدالت اداری

به رای تجدیدنظرخواهی بیش بود ارزش کالا می‌توان در دیوان عدالت اداری اعتراض کرد. در دیوان عدالت اداری، موضوع مورد اعتراض برای ارزیابی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می‌شود. در صورتی که کارشناس قیمت کالای وارداتی را با ارزش علامی واردکننده کالا یکسان تشخیص دهد، رای کمیسیون گمرک نقض و گواهی گران نمایی کالا یا همان بیش بود ارزش کالا ابطال می‌شود. سپس با توجه به رای دیوان عدالت اداری باید از واردکننده کالا رفع تعهد انجام شود.

مهلت تعهدات ارزی

براساس قانون ارزی، مهلت واریز تعهدات ارزی هشت ماه است و در صورتیکه صادرکنندگان کالا و خدمات مبلغ تعهدات ارزی را زودتر از مهلت قانونی واریز کنند، به ازای هر ماه زودتر در واریز کردن از یک درصد معافیت ارزی بهرمند می‌شوند.

معافیت در تعهدات ارزي

معافیت در تعهدات ارزی به شرح ذیل است:

• در صورتیکه کالا به میزان متعارف و با تشخیص مرکز توسعه صادرات برای عرضه در نمایشگاه خارجی صادر شود.
• در صورتی که صادرکنندگان کالا به وسیله گشایش اعتبار اسناد معتبر، کالا را به فروش می‌رسانند.
• شرایط قبول تعهدات ارزی

شرایط قبول تعهدات ارزی از صادرکنندگان کالا به شرح ذیل است:

• صادرکنندگان دارای کارت بازرگانی معتبر دائم یا موقت
• صادرکنندگان دارای کد اقتصادی
• صادرکنندگان دارای اعتبار با تشخیص بانک

خسارت تاخیر تادیه در مطالبات ارزی

براساس ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی، در مواردی که موضوع دعاوی دین با پول رایج کشور است و با مطالبه طلبکار و توانایی مالی مدیون، مدیون از پرداخت امتناع کند، خسارت تاخیر تادیه به دین تعلق می‌گیرد. برای دریافت خسارت تاخیر تادیه باید طلبکار خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند و تغییر فاحش در شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید دین تا زمان پرداخت به وجود آید و سپس مرجع قضایی خسارت تاخیر تادیه را تعیین می کند.

مطالبات ارزی در دعاوی داخلی

براساس ماده 62 قانون آیین دادرسی مدنی در طرح دادخواست مطالبه وجه پول خارجی، خواهان باید ارزش پول خارجی را به نرخ ریال بانک مرکزی ایران تعیین و در دادخواست درج کند. زیرا دادگاه نرخ ارز خارجی را با توجه به اعلام بانک مرکزی در زمان طرح دادخواست مورد توجه قرار می‌دهد و به معنی افزایش یا کاهش نرخ محکوم به نیست.

مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ارزی

قانونگذار مرجع صالح رسیدگی به دعاوی ارزی را دادگاه حقوقی محل سکونت خوانده تعیین کرده است. در صورتی که خوانده دعوای ارزی در ایران مقیم نباشد، دادگاه حقوقی تهران به این دعوا رسیدگی می‌کند. همچنین در دعاوی ارزی بین دو دولت، دادگاه بین المللی صالح به رسیدگی است. بنابراین انتخاب وکیل متخصص ارزی در دعاوی ارزی اهمیت زیادی دارد.

کمیسیون رسیدگی به تخلفات در تعهدات ارزي

با توجه به مصوبه شورای عالی صادرات، مرجع صالح رسیدگی به عدم انجام تعهدات ارزی صادرکنندگان کالا و خدمات، تعزیرات حکومتی نیست و کمیسیونی که از نمایندگان مرکز توسعه صادرات، اتاق بازرگانی، بانک مرکزی ایران، نماینده ای از وزارت بازرگانی، صنایع ومعادن و گمرک تشکیل شده است، صلاحیت رسیدگی به تخلفات ناشی از عدم انجام تعهدات ارزی صادرکنندگان کالا و خدمات را برعهده دارند.

تعهدات ارزی در رای وحدت رویه دیوان عالی کشور

بر اساس رای وحدت رویه شماره 584 دیوان عالی کشور، مقررات ماده 48 اصلاحی قانون مجازات اسلامی سال 1352 و اصلاحات بعدی آن در مورد قوانین کیفری، در مورد تعقیب کیفری متخلفین در زمینه پیمان های ارزی اعمال نمی‌شود. بنابراین متخلفین در پیمان های ارزی بدون رعایت مهلت و مطابق با موازین قانونی تعقیب کیفری قرار می‌گیرند.

وکیل متخصص ارزی عدل آرا

با توجه به پیچیدگی قوانین و مقررات ارزی و تخصصی بودن دعاوی ارزی، قبل از هر اقدام برای طرح دعاوی ارزی مشاوره و وکالت وکیل ارزی مورد توجه قرار می‌گیرد. به دلیل پیچیدگی و تخصصی بودن دعاوی ارزی، دپارتمان ارزی در گروه حقوقی عدل آرا تشکیل شده است که به صورت تخصصی و ویژه در زمینه دعاوی ارزی و قراردادهای ارزی فعالیت می کند. سوالات حقوقی خود در مورد معاملات و قراردادهای ارزی و دعاوی ارزی را با وکیل ارزی عدل آرا مطرح کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.