حقوق زن در صیغه (عقد موقت)

عقد موقت یا صیغه، نوعی ازدواج قانونی در ایران است که با تعیین مدت و مهریه مشخص می‌شود. اما به دلیل ماهیت موقتی آن، باورهای نادرست فراوانی درباره حقوق زن در این رابطه وجود دارد و بسیاری گمان می‌کنند زن از حمایت قانونی کافی برخوردار نیست. در این مقاله با هدف رفع این ابهامات، حقوق زن در صیغه را بررسی می‌کنیم. همراه ما باشید.

زن در صیغه چه حقوق مالی دارد؟

حقوق مالی زن در عقد موقت شامل سه موضوع اصلی مهریه، نفقه و ارث است که هر یک قواعد خاص خود را دارند:

آیا مهریه در صیغه الزامی است؟

مهریه اصلی‌ترین حق مالی زن و رکن اساسی صحت عقد موقت است. عدم تعیین مهریه مشخص در هنگام عقد، موجب باطل شدن آن می‌شود. مرد موظف به پرداخت تمام مهریه توافق‌ شده است و این تعهد حتی در صورت بخشش باقی‌ مانده مدت از سوی او نیز پابرجاست.

نفقه در عقد موقت چه شرایطی دارد؟

برخلاف ازدواج دائم، مرد به طور پیش‌فرض الزامی به پرداخت نفقه (هزینه‌های زندگی) ندارد. اما اگر پرداخت آن به‌عنوان «شرط ضمن عقد» مورد توافق طرفین قرار گیرد، این تعهد برای مرد الزام‌آور شده و در صورت خودداری، زن می‌تواند از طریق دادگاه آن را مطالبه کند.

تکلیف ارث در صیغه چیست؟

قانون در تعیین حقوق زن در صیغه و تفاوت‌های آن با عقد دائم، در مورد ارث کاملاً قاطع است؛ زن و شوهر در عقد موقت از یکدیگر ارث نمی‌برند. این یک حکم قطعی است و حتی با توافق طرفین نیز نمی‌توان برای یکدیگر حق ارث ایجاد کرد.

حقوق غیرمالی و تکالیف زن در صیغه چیست؟

در کنار حقوق مادی، تعهدات و حقوق غیرمادی زن در عقد موقت نیز اهمیت ویژه‌ای دارد:

آیا تمکین در عقد موقت الزامی است؟

تمکین در ازدواج موقت، مانند ازدواج دائم، به معنای انجام وظایف زناشویی توسط زن است. این وظیفه مستقیماً به حقوق مالی زن گره خورده است؛ به این معنا که شرط دریافت کامل مهریه و نفقه‌ای که بر سر آن توافق شده، پایبندی زن به این تعهد است. اگر زن بدون یک دلیل قانونی موجه (مانند بیماری) از انجام وظایف خود امتناع کند، «ناشزه» شناخته می‌شود و در این صورت، ممکن است مرد بتواند از پرداخت مهریه یا نفقه توافق‌شده خودداری کند.

چگونه پس از اتمام عقد از حقوق خود محافظت کنیم؟

با اتمام مدت صیغه یا بخشش مدت از سوی مرد، رابطه زوجیت کاملاً خاتمه یافته و تمام حقوق و تکالیف طرفین نسبت به یکدیگر از بین می‌رود. از این لحظه به بعد، مرد هیچ حق قانونی برای ایجاد مزاحمت، تعرض به حریم خصوصی یا آسیب رساندن به زن را ندارد. در صورت بروز چنین رفتارهایی، زن حق دارد با مراجعه به مراجع قانونی از خود محافظت کرده و علیه مرد شکایت کند.

چه ابزارهای قانونی برای حمایت از زن در عقد موقت وجود دارد؟

مواردی که زن می‌تواند از آن بهره‌مند شود به شرح زیر هستند:

در چه شرایطی باید عقد موقت را ثبت کرد؟

عقد موقت معمولاً نیازی به ثبت رسمی در دفترخانه ندارد و به صورت شفاهی یا با یک نوشته عادی هم معتبر است. اما در شرایط خاصی، قانون برای تضمین حقوق زن در صیغه و حمایت از فرزند احتمالی، ثبت رسمی آن را الزامی کرده است. مهم‌ترین این شرایط عبارت‌اند از:

• بارداری زوجه: جهت اثبات نسب و تضمین حقوق فرزند
• شرط ضمن عقد: توافق زن و مرد بر ثبت رسمی ازدواج موقت

ثبت رسمی عقد یک سند محکم و غیرقابل‌انکار است. این سند به زن کمک می‌کند تا در صورت بروز اختلاف، به راحتی وجود رابطه زوجیت را اثبات کرده و حقوقی مانند مهریه و نسب فرزند را از طریق دادگاه پیگیری کند.

اگر مرد مهریه یا نفقه را نپرداخت، چه باید کرد؟

اگر مرد در ازدواج موقت، از پرداخت مهریه یا نفقه توافق شده خودداری کند، قانون این حق را به شما می‌دهد که از طریق مراجع قضایی حق خود را مطالبه کنید. مراحل قانونی آن به شرح زیر هستند:

• شما باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و یک دادخواست (درخواست رسمی) برای مطالبه حق خود ثبت کنید.
• پس از ثبت، پرونده شما بسته به مبلغ درخواستی، به شورای حل اختلاف (برای مبالغ کمتر و تلاش برای سازش) یا دادگاه خانواده (برای رسیدگی تخصصی) فرستاده می‌شود.

سخن پایانی

قانون، چارچوب کلی عقد موقت را مشخص کرده، اما تضمین کامل حقوق شما به هوشمندی و توافقات اولیه شما بستگی دارد. شروطی مانند نفقه و ثبت رسمی عقد، جایگاه حقوقی شما را مستحکم می‌سازد. برای اطمینان از تنظیم یک قرارداد بی‌نقص و جامع، متخصصان ما در مشاوره حقوقی عدل‌آرا در کنار شما هستند تا با آگاهی کامل از حقوق خود محافظت کنید.