حقوق بانکی

حقوق بانکی، یکی از مهمترین حقوق کاربردی در فعالیت‌های اقتصادی است که نقش مهمی در ایفای تعهدات در قراردادهای خصوصی بین بانک‌ها و فعالان اقتصادی دارد. فعالان اقتصادی از منابع مالی بانکها مانند قرارداد مضاربه، قرارداد جعاله، قرارداد مشارکت و همچنین خدمات مالی مختلف، مانند اعتبارات اسنادی و ضمانت‌نامه‌های بانکی استفاده می کنند. در تمام قراردادهای بین افراد و بانکها، حقوق بانکی حاکم است، بنابراین برای جلوگیری از هر نوع اختلاف در قراردادهای بانکی، با وکیل متخصص امور بانکی مشورت کنید، تا دچار مشکلات حقوقی در آینده نشوید. در این مقاله در مورد حقوق بانکی، قوانین و مقررات حقوق بانکی پرداخته شده‌است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تنظیم‌کننده قانون پولی و بانکی کشور است. بانک مرکزی موظف به تنظیم نظام پولی و بانکی کشور، تنظیم صدور و ورود ارز در معاملات ارزی، انجام تعهدات و تضمینات پرداخت ارزی، تنظیم قوانین و مقررات معاملات طلا، مشخص‌کردن موسسات اعتباری غیربانکی،‌ تنظیم قوانین و مقررات، بخشنامه‌ها و مصوبات نظام پولی و بانکی کشور است.

شورای پول و اعتبار

یکی از مهمترین رکن‌های بانک مرکزی، شورای پول و اعتبار است که وظیفه تصویب و رسیدگی به مقررات اجرای قانون پولی و بانکی کشور را بر عهده دارد.

قوانین مرجع در حقوق بانکی

مهمترین قوانین مرجع در حقوق بانکی به شرح ذیل است:

-قانون پولی و بانکی کشور

-قانون بانک مرکزی ایران

-قانون مبارزه با جرم پولشویی

-قانون مبارزه با تامین تروریسم

-قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور

-قانون رفع موانع تولید در کشور

-قانون تنظیم بازار متشکل غیرپولی

-قانون عملیات بانکی بدون رفاه

-قانون چگونگی انتشار اوراق مشارکت

-قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

-قانون اجازه تشکیل بانک‌های غیردولتی

-قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی

-لایحه قانونی خروج بدهکاران بانکی

-قانون منطقی کردن سود تسهیلات بانکی بر اساس میزان بازدهی در بخش ‌های اقتصادی

-قانون تجارت

وام و تسهیلات بانکی

یکی از مهمترین موضوعات در حقوق بانکی، ارائه وام و تسهیلات به فعالان اقتصادی و مشتریان بانک است. ابزارهای تامین مالی براساس قانون هر کشور، از سیستم حقوقی خاصی استفاده می‌کند. تامین مالی به معنی پرداخت وجه به وسیله بانک یا موسسات مالی اعتباری در برابر دریافت اصل، سود یا بهره پول در سررسیدهای مشخص است. در کشور ما سیستم حقوق بانکی، بر اساس سیستم مالی اسلامی است و تامین مالی با توجه به قانون حاکم، باعث ایجاد مشکلات حقوقی زیادی در انعقاد قراردادها می‌‌‌‌شود.

عملیات بانکی

رابطه حقوقی بانک با مشتریان، شامل عملیات‌های بانکی، حساب قرض الحسنه،‌ حساب سپرده سرمایه‌گذاری است که آثار حقوقی خاصی دارد که باعث ایجاد دعاوی بانکی متعددی می‌شود. همچنین بانکها به مشتریان وام و تسهیلات بر اساس سیستم بانکداری اسلامی پرداخت می‌کنند؛ زیرا اخذ وام و دریافت سود،‌ در اسلام ممنوع و ربا است و به همین دلیل در عملیات بانکی  برای اعطای وام،  از عنوان تسهیلات استفاده می‌شود.

انواع قراردادها در حقوق بانکی

عقود بانکی براساس نحوه تعیین و محاسبه سود،‌ شامل عقود مشارکتی و عقود مبادله‌ای است.  شرایط صحت و اعتبار رهن بانکی، وثیقه‌های بانکی و نحوه دریافت تضمینات بانکی، در هر یک از این عقود متفاوت و دارای قوانین و مقررات خاصی است. قراردادهایی که بین بانک و مشتریان برای دریافت وام و تسهیلات منعقد می‌شود به شرح ذیل است:

-قرارداد مشارکت مدنی

-قرارداد مضاربه

-قرارداد مزارعه

-قرارداد مساقات

-قرارداد اجاره به شرط تملیک

-قرارداد مرابحه

-قرارداد فروش اقساطی

-قرارداد جعاله

-قرارداد خرید دین

-قرارداد استصناع

-قرارداد خرید دین

-قرارداد مشارکت حقوقی

خدمات بانکی در حقوق بانکی

مهمترین خدمات بانکی شامل صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی و گشایش اعتبار اسنادی است. حجم پرونده‌های دعاوی بانکی به دلیل اختلاف در صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی و گشایش اعتبار اسنادی در مراجع قضایی زیاد است. در ادامه تعریف گشایش اعتبار اسنادی و ضمانت‌نامه‌های بانکی در حقوق بانکی بیان شده‌است.

گشایش اعتبار اسنادی

قوانین و مقررات اعتبارات اسنادی از مهمترین حقوق بانکی است که به عنوان ابزار پرداخت در معاملات و قراردادهای بین‌المللی اهمیت زیادی دارد. بنابراین قبل از هر اقدام برای گشایش اعتبارات اسنادی، از مشاوره وکیل متخصص بانکی بهره‌مند شوید، تا دچار اختلافات قراردادی اعتبارات اسناد بانکی نشوید. گشایش اعتبار اسنادی با هدف ضمانت تحویل کالا به خریدار و پرداخت مبلغ به فروشنده، انجام می‌شود.

انواع اعتبار اسناد بانکی

مهمترین اعتبارات اسنادی در حقوق بانکی به شرح ذیل است:

-اعتبار اسناد بانکی وارداتی: در این نوع گشایش اعتبار اسنادی با هدف اعتبار خریدار برای واردات به کشور است.

-اعتبار اسناد بانکی صادراتی: در این نوع گشایش اعتبار اسنادی، با هدف اعتبار فروشنده برای صادرات به کشور

-اعتبار اسناد بانکی قابل برگشت: در این نوع گشایش اعتبار اسنادی با هدف ایجاد هر نوع تغییر در شرایط اعتبار اسنادی توسط خریدار یا بانک انجام می‌شود.

-اعتبار اسناد بانکی غیرقابل برگشت: در این نوع گشایش اعتباری، هیچ نوع تغییری در شرایط اعتبار اسنادی توسط خریدار یا بانک انجام نمی‌شود.

ضمانت‌نامه بانکی در حقوق بانکی‌

ضمانت‌نامه‌های بانکی نقش مهمی در قراردادهای تجاری دارد. از ضمانت‌نامه‌های بانکی برای تضمین اجرای مفاد در قراردادهای گمرکی، قراردادهای واردات و صادرات کالا، قراردادهای تجاری و قراردادهای پیمانکاری استفاده می‌شود. ضمانت‌نامه بانکی، تعهدی است که شخص در صورت پرداخت‌نشدن بدهی توسط بدهکار، باید پرداخت کند. ضمانت‌نامه‌های بانکی از مهمترین ضمانت‌نامه‌ها در جمهوری اسلامی ایران است.

انواع ضمانت‌نامه بانکی در حقوق بانکی

-ضمانت بانکی پیش پرداخت

-ضمانت‌نامه بانکی امور گمرکی

-ضمانت‌نامه بانکی حسن انجام کار

-ضمانت‌نامه بانکی مناقصه یا مزایده

دعاوی بانکی در حقوق بانکی

دعاوی و اختلافات بانکی در حقوق بانکی شامل دعاوی حقوقی و کیفری است. دعاوی حقوقی بانکی شامل دعاوی بانک بر علیه مشتری و دعاوی مشتری علیه بانک است.

-دعاوی مطالبه طلب از طرف بانک

-دعاوی بانکی مطالبه ارز خارجی

-تقاضای اجراییه ثبتی

-دعاوی مطالبه چک و سفته از طرف بانک

جرایم پولی و بانکی

مهمترین جرایم پولی و بانکی به شرح ذیل است:

-جرایم پولشویی

-جرایم قاچاق ارز

-جرایم بورسی

-جرایم تقلب گمرکی

-جعل اسناد بانکی و اسکناس

-جرایم تقلب در توزیع ارز

-جرایم مربوط به خرید و فروش ارز بدون نظارت بانک مرکزی

-جرایم مربوط به اخذ وام های کلان

جرایم پولشویی در حقوق بانکی

از مهمترین جرایم اقتصادی، جرایم بانکی است که در حقوق بانکی مورد توجه قرار می گیرد. یکی از مهمترین جرایم بانکی، جرم پولشویی است. قوانین و مقررات زیادی در مورد جرایم پولشویی در حقوق بانکی تصویب شده است؛مهمترین قوانین مربوط به جرایم پولشویی شامل قانون مبارزه با پولشویی، قانون پولی و بانکی کشور، قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، قانون عملیات بانکی بدون ربا، قانون مبارزه با قاچاق ارز و قانون تشدید مجازات مرتکبان جرایم کلاهبرداری، اختلاس و ارتشاء است.

مرجع صالح رسیدگی به جرایم بانکی

با توجه به اهمیت جرایم پولی و بانکی به عنوان مهمترین جرایم اقتصادی، براساس ماده 25 قانون آیین دادرسی کیفری، دادسرای ویژه و تخصصی رسیدگی به جرایم پولی و بانکی در سال 1394 در تهران تشکیل شد و به صورت تخصصی به جرایم مربوط به امور پولی و بانکی رسیدگی می کند. پرونده های مذکور  بعد از صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری یک یا دو ارسال می شود.

ضمانت ‌نامه بانکی در رای وحدت رویه

شماره رای وحدت رویه:۹۱۰۹۹۷۰۲۲۱۳۰۱۶۱۸

تاریخ رای وحدت رویه:1391/11/30

رای وحدت رویه:  در مورد مطالبه مبلغ ضمانت‌نامه‌های بدون قید، نیاز به مراجعه به بدهکار اصلی نیست و زمانیکه مضمون‌له، مبلغ ضمانت‌نامه بانکی را مطالبه کند، بانک موظف به پرداخت مبلغ ضمانت‌نامه بانکی است.

خدمات وکیل امور بانکی عدل آرا

وکیل امور بانکی با تسلط بر قوانین و مقررات امور بانکی، می‌تواند بهترین خدمات حقوقی در حوزه بانکی را به افراد ارائه دهد. مهمترین خدمات وکیل متخصص امور بانکی به شرح ذیل است:

-ارائه مشاوره و وکالت دعاوی بدهکاران بانکی

-دفاع و پیگیری در دعاوی مطرح‌‌شده از طرف بانک علیه مشتری

-انجام اجراییه ثبتی رهن تسهیلات بانکی

-پیگیری شکایت از بانک‌ها از طریق بانک مرکزی

-وکالت پرونده های جرایم پولی، بانکی مانند جرایم قاچاق کالا و ارز،‌جرایم پولشویی

-توقیف عملیات‌های اجرایی بانک‌ها

-ابطال قراردادها در تسهیلات بانکی

وکیل امور بانکی عدل آرا

با توجه به حجم پرونده‌های دعاوی بانکی در مراجع قضایی، استفاده از مشاوره و وکالت وکیل امور بانکی که بر تمام قوانین و مقررات حقوق بانکی تسلط دارد، اهمیت زیادی دارد. بنابراین طرح دعاوی بانکی و دفاع در پرونده‌های بانکی مانند جرایم بانکی، جرایم پولشویی و جرایم قاچاق ارز را به وکیل متخصص امور بانکی عدل آرا بسپارید. سوالات حقوقی خود در مورد دعاوی بانکی و جرایم بانکی را در سامانه عدل آرا با وکلای متخصص مطرح کنید، تا با بررسی و ارزیابی پرونده‌، راهنمایی لازم را دریافت کنید.