وکیل شورای حل اختلاف کیست؟

وکیل شورای حل اختلاف، وکیل دادگستری است که در زمینه دعاوی قابل طرح در شورای حل اختلاف با تسلط بر قوانین، مقررات و رویه های قضایی شورای حل اختلاف وکالت پرونده ها را بر عهده دارد. با توجه به مصوبه تاریخ 22/06/1402 مجلس شورای اسلامی تغییراتی در قانون شورای حل اختلاف ایجاد شده است. مهمترین موضوع، تغییر عنوان شورای حل اختلاف به دادگاه صلح در قانون جدید است. در این مقاله در مورد صلاحیت دادگاه صلح در دعاوی قابل طرح در این مرجع و وظایف وکیل شورای حل اختلاف پرداخته شده است.

ساختار شورای حل اختلاف (دادگاه صلح)

براساس ماده یک قانون جدید شورای حل اختلاف برای ایجاد صلح و سازش بین اشخاص حقیقی و حقوقی، شورای حل اختلاف تحت نظارت قوه قضائیه با شرایط مقرر در این قانون تشکیل شده است. کلیه برنامه ریزی و راهبری شورا توسط مرکز حل اختلاف انجام می شود. مرکز حل اختلاف شورا تحت نظارت رئیس قوه قضائیه فعالیت می کند. همچنین رئیس مرکز حل اختلاف شورا نیز توسط رئیس مرکز قوه قضائیه تعیین می شود.

حوزه فعالیت شورای حل اختلاف

با توجه به ماده 3 قانون شورای حل اختلاف یا دادگاه صلح، شورای حل اختلاف در حوزه قضائی بخش یا شهرستان فعالیت می کند. با تشخیص رئیس قوه قضائیه شعبی از شورای حل اختلاف در شهرها، مراکز دهستان و روستاها فعالیت می کنند.

شوراهای حل اختلاف تخصصی

براساس تبصره دو ماده 3 قانون شورای حل اختلاف، برای رسیدگی به دعاوی مربوط به اصناف به صورت فنی و صنفی، شورای حل اختلاف تخصصی تشکیل شده است. بنابراین با تایید صلاحیت تخصصی در این شوراها، دعاوی صنفی در شعب این شوراهای تخصصی رسیدگی می شود. همچنین در خصوص دعاوی مربوط به اقلیت های دینی با توجه به اصل 13 قانون اساسی، شورای حل اختلاف تخصصی قابل تشکیل است.

دعاوی غیر قابل طرح در دادگاه صلح

براساس ماده 11 قانون شورای حل اختلاف، دعاوی ذیل حتی در صورت توافق طرفین دعوا قابل طرح در شورای حل اختلاف( دادگاه صلح ) نیست:

 -کلیه اختلافات در خصوص اصل طلاق، نکاح، فسخ نکاح، انفساخ نکاح، بذل مدت، انقضای مدت در عقد ازدواج، دعاوی نسب، رجوع، قیمومیت و ولایت قهری

-هرگونه اختلاف در مورد اصل وصیت، وقفیت و تولیت

-کلیه دعاوی مربوط به ورشکستگی و حجر

-کلیه دعاوی مربوط به اموال و وجوه دولتی، عمومی و انفال

-کلیه دعاوی که براساس قانون در صلاحیت مراجع قضایی و اختصاصی دیگری است.

دعاوی قابل طرح در دادگاه صلح

براساس ماده 12 قانون شورای حل اختلاف، دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه صلح یا همان شورای حل اختلاف است:

-دعاوی مالی تا مبلغ یک میلیارد ریال: رئیس قوه قضائیه هر سه سال یک بار با توجه به تغییر شاخص سالانه بانک مرکزی، مبلغ مذکور را تعدیل می کند.

-کلیه دعاوی حقوقی مربوط به مزاحمت و ممانعت از حق، تصرف عدوانی

-دعاوی مربوط به مهریه، جهیزیه و نفقه تا میزان یک میلیارد ریال در صورتی که شامل مقررات ماده 29 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 قرار نگیرد.

-دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره، تعدیل اجاره بها به غیر از دعاوی سرقفلی و حق و کسب و پیشه و تجارت

-طرح دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به در مواردی که اصل دعوا در مورد آن قابل طرح در دادگاه صلح است.

-کلیه امور مربوط به حصر وراثت، مهر و موم ترکه، تحریر ترکه و رفع مهر و موم ترکه

-درخواست تامین دلیل

-درخواست صلح و سازش در خصوص ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379

-کلیه جرایم غیرعمدی در کار یا تصادف رانندگی از جنبه عمومی و خصوصی

-کلیه جرایم تعزیری با مجازات جرایم درجه هفت و هشت

-دعاوی مربوط به استرداد، اصلاح شناسنامه، الزام به صدور شناسنامه، تغییر و تصحیح نام، اثبات رشد، اصلاح مشخصات مدارک تحصیلی به غیر از مواردی که دیوان عدالت اداری صالح به رسیدگی است.

-دعاوی الزام به اخذ پایان کار،

نحوه رسیدگی دعاوی در شورای حل اختلاف

براساس تبصره دو ماده 12 شورای حل اختلاف، دادگاه صلح با حضور رئیس یا دادرس علی البدل تشکیل می شود. بعد از توافق طرفین دعوا، دادگاه صلح پرونده را برای سازش به شعبه میانجی گری یا شورا ارجاع می دهد. در صورتیکه در مدت دو ماه پرونده به سازش ختم نشود، با تنظیم صورتجلسه براساس مقررات برای اخذ تصمیم به قاضی شورای حل اختلاف ارجاع می شود. در صورتیکه صلح و سازش انجام نشود، قاضی با توجه به قوانین و مقررات به دعوا رسیدگی و رای صادر می کند. دادگاه صلح در ساعت غیراداری یا روزهای تعطیل نیز می تواند به دعاوی رسیدگی کند.

حل اختلاف بین دادگاه صلح و مراجع قضایی

با توجه به تبصره 4 ماده 12 قانون شورای حل اختلاف، در صورتی که بین دادگاه صلح و مراجع قضایی و غیرقضایی اختلاف به وجود آید، به شرح ذیل اقدام می شود:

-در صورتی که بین دادگاه های صلح در حوزه قضایی شهرستان ها در یک استان اختلاف ایجاد شود، دادگاه تجدیدنظر استان، مرجع صالح حل اختلاف است.

-در صورتی که بین دادگاه های صلح با دادسرا یا دادگاه حقوقی و کیفری در حوزه قضایی یک استان اختلاف ایجاد شود، مرجع صالح حل اختلاف، دادگاه تجدیدنظر استان است.

-در صورتی که بین دادگاه های صلح در حوزه قضایی دو استان اختلاف به وجود آید، مرجع صالح حل اختلاف شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است، آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر کرده است.

-در صورتی که بین دادگاه صلح با دادگاه حقوقی و کیفری یا دادسرا در حوزه قضایی دو استان اختلاف ایجاد شود، مرجع حل اختلاف شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر کرده است.

-در مواردی که دادگاه صلح قرار عدم صلاحیت صادر کند و مرجع غیرقضایی را صالح به رسیدگی تشخیص دهد، دادگاه تجدیدنظر استان پرونده را برای تعیین صلاحیت رسیدگی می کند. تشخیص دادگاه تجدیدنظر استان در خصوص تعیین صلاحیت لازم الاتباع است.

آرای قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه صلح

با توجه به تبصره پنج ماده 12 قانون شورای حل اختلاف، آرای صادره از شورای حل اختلاف قطعی است، مگر دعاوی ذیل که در دادگاه تجدیدنظر استان قابل تجدیدنظرخواهی است:

-دعاوی مالی تا یک میلیارد ریال در مواردی که خواسته دعوی بیشتر از نصف یک میلیارد است.

-در جرایم غیرعمدی در کار یا تصادف رانندگی که دیه یا ارش آن بیشتر از یک دهم دیه کامل یا معادل آن است.

-کلیه دعاوی مربوط به تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت

-دعاوی مطالبه مهریه، نفقه و جهیزیه تا میزان یک میلیارد ریال که مشمول مقررات ماده 29 قانون خانواده مصوب سال 1391 نمی شود.

-دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره، تعدیل اجاره بها

-دعوای اعسار در صورتی که اصل دعوا در مورد آن قابل طرح در شورای حل اختلاف است.

-کلیه جرایم غیرعمدی در کار و تصادف رانندگی که مجازات قانونی آن جرایم تعزیری درجه شش و بیشتر است.

-کلیه جرایم عمدی تعزیری که مجازات قانونی آن حبس درجه هفت است.

موارد درخواست صلح و سازش

قانونگذار در ماده 13 قانون شورای حل اختلاف بیان کرده است که دادگاه صلح با درخواست خواهان یا شاکی یا مدعی خصوصی می تواند برای صلح و سازش اقدام کند. در صورتی که درخواست صلح و سازش توسط یکی از طرفین دعوا درخواست شود و تا پایان جلسه اول سازش، طرفین مقابل دعوا تمایل خود را برای صلح و سازش در شورا اعلام نکند، درخواست بایگانی می شود و طرفین دعوا برای رسیدگی به مرجع صالح راهنمایی می شوند. موارد درخواست صلح و سازش به شرح ذیل است:

-کلیه دعاوی حقوقی و مدنی

-کلیه جرایم غیرقابل گذشت با جنبه خصوصی

-کلیه جرایم قابل گذشت در قانون

هزینه دادرسی در دادگاه صلح

براساس ماده 19 قانون شورای حل اختلاف، هزینه دادرسی در دادگاه صلح، مطابق هزینه دادرسی در مراجع قضایی است. بنابراین هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف در خصوص دعاوی مطرح شده در ماده 13 قانون شورای حل اختلاف در دعاوی حقوقی و کیفری غیر مالی، به میزان هزینه دادرسی مراجع قضایی است و هزینه دادرسی دعاوی مالی برابر با پنجاه درصد هزینه دادرسی مراجع قضایی تعیین شده است. در مواردی که دعوا از مرجع قضایی برای صلح و سازش به دادگاه صلح ارجاع شود، هزینه دادرسی در صورت پرداخت در مرجع قضایی مجدداد اخذ نمی شود.

گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف

با توجه به ماده 20 قانون شورای حل اختلاف بعد از دعوت خوانده یا مشتکی عنه در جلسه رسیدگی و ایجاد صلح و سازش بین طرفین دعوا گزارش اصلاحی صادر می شود. بعد از صلح و سازش در مورد موضوع ماده 13 قانون مذکور، پرونده بایگانی می شود. در خصوص موارد موضوع ماده 15 قانون شورای حل اختلاف پرونده بعد از صلح و سازش با گزارش اصلاحی به مرجع قضایی ارسال می شود.

وکیل شورای حل اختلاف عدل آرا

با توجه به دعاوی حقوقی و کیفری مطرح شده در شورای حل اختلاف( دادگاه صلح) بهتر است در دعاوی مطرح شده از مشاوره  و وکالت وکیل متخصص شورای حل اختلاف بهره مند شوید. سوالات حقوقی خود در مورد دعاوی قابل طرح در شورای حل اختلاف را با وکلای متخصص گروه حقوقی عدل آرا مطرح کنید تا با بررسی مدارک و مستندات پرونده راهنمایی لازم را دریافت کنید.