وکیل امور حسبی چه ویژگی هایی دارد؟
بهترین وکیل امور حسبی در خصوص دعاوی قیمومیت، محجورین، تقسیم ترکه، غایب مفقودالاثر و موضوعات مربوط به امور حسبی بر قوانین و مقررات امور حسبی تسلط کامل دارد. امور حسبی برای رسیدگی نیاز به طرح دعوا از طرف اشخاص نیست و دادگاه باید نسبت به امور حسبی اقدام و تصمیم گیری کند. بهترین اقدام در امور حسبی استفاده از مشاوره و وکالت وکیل امور حسبی است.
در این مقاله در مورد دعاوی مربوط به امور حسبی و وظایف وکیل امور حسبی پرداخته شده است.
امور حسبی چیست؟
براساس ماده یک قانون امور حسبی، اموری که برای رسیدگی در دادگاه نیاز به طرح دعوا از طرف اشخاص ندارد و مرجع قضایی موظف به رسیدگی و اتخاذ تصمیم در امور مربوط به اشخاص بدون اختلاف و طرح دعوا از طرف آنها است، امور حسبی گفته می‌شود.
محجور در امور حسبی
محجور شخصی است که به حکم قانون نمی‌تواند امور خود را مستقل و بدون دخالت دیگران اداره کند. در واقع محجوریت به معنی ناتوانی قانونی شخص در اجرای حق است. با توجه به ماده 1207 قانون مدنی، اشخاص محجور شامل شخص صغیر، مجنون و شخص غیر رشید است.
محجور صغیر
براساس قانون، صغیر ممیز و غیرممیز محجور هستند. صغیر غیرممیز دارای محجوریت مطلق است و در تمام امور مالی و غیرمالی خود حتی قبول هبه و صلح بلاعوض نمی‌تواند تصمیم گیری کند. اما در خصوص صغیر ممیز، محجوریت وی در امور مالی نسبی است و می‌تواند تملکات بلاعوض مانند صلح بلاعوض و قبول هبه یا حیازت مباحات را انجام دهد و در امور غیرمالی خود مانند ازدواج و طلاق می‌تواند به صورت مستقل تصمیم گیری کند.
محجوریت مجنون
شخص مجنون با هر درجه جنون حق دخالت در امور مالی و غیرمالی خود را ندارد. در قانون درجات جنون متفاوت نیست و شخص مجنون با هر درجه جنون، محجور محسوب می‌شود. بنابراین برای شخص مجنون باید قیم یا ولی تعیین شود تا به نیابت از وی اعمال حقوقی وی را انجام دهد.
محجوریت شخص ورشکسته
شخص ورشکسته در امور مالی خود محجور است و تنها در امور غیرمالی خود حق تصمیم گیری دارد. همچنین شخص ورشکسته می‌تواند امور مالی و غیرمالی شخص ثالث را با داشتن وکالت و نمایندگی از وی اداره کند. اما در خصوص شخص ورشکسته در دعاوی مالی، نام مدیر تصفیه باید به عنوان خوانده دعوا قید شود. زیرا مدیر تصفیه، قائم مقام تاجر است. بنابراین در صورتیکه دعاوی مالی به طرفیت تاجر ورشکسته در دادگاه مطرح شود و نام مدیر تصفیه در دادخواست قید نشود، قرار رد دعوا صادر می‌شود.
انواع دعاوی امور حسبی
مهمترین دعاوی امور حسبی شامل موارد ذیل است:
- اصلاح و ابطال شناسنامه
- صدور حکم رشد افراد صغیر
- اثبات و نفی نسب افراد
- تغییر نام
- نصب ناظر استصوابی برای محجورین
- حجر و رفع اثر حجر محجورین
- ابطال وصیت نامه شخص متوفی
- ابطال ثبت فوت شخص
- تصمیم در مورد ثلث اموال شخص متوفی
- تقسیم اموال شخص غایب مفقودالاثر به وارثین وی
- تعیین امین از طرف دادگاه برای شخص غایب مفقودالاثر
- تنفیذ وصیت نامه شخص متوفی
- صدور حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر
- نصب ناظر اطلاعی
- عزل امین، قیم و ناظر شخص محجور
- عزل وصی در وصیت
دادرس در امور حسبی
در صورتیکه دادرس یا قاضی به دلیل موارد عدم مداخله در امور حسبی، صلاحیت رسیدگی به امور حسبی را نداشته باشند، نزدیکترین دادگاه صالح به رسیدگی است. براساس ماده 7 قانون امور حسبی، دادرس در صورت وجود موانع مداخله در امور حسبی باید از رسیدگی اجتناب کند. ولی اشخاص ذینفع حق ندارند نسبت به رد دادرس به دلیل موانع مداخله در امور حسبی، اعتراض کنند.
شرایط عدم مداخله دادرس در امور حسبی
قانونگذار در ماده 8 قانون امور حسبی، مواردی که دادرس یا قاضی حق دخالت در امور حسبی را ندارند به شرح ذیل تعیین کرده است:
- اموری که دادرس یا قاضی در آنها ذینفع است.
- امور مربوط به زوجه دادرس یا قاضی
- امور مربوط به نزدیکان نسبی و سببی درجه یک و دو در طبقه اول و درجه یک از طبقه دوم
- امور مربوط به اشخاصی که دادرس یا قاضی نسبت به آنها قیومیت، ولایت و نمایندگی دارند.
موارد صلاحیت دادستان در امور حسبی
- امور مربوط به قیمومت شخص محجور
- تعیین امین برای جنین در خصوص سهم الارث از ترکه متوفی
- تعیین امین برای اداره اموال با مصارف عمومی بدون داشتن مدیر
- تعیین ناظر
- تعیین امین برای شخص غایب مفقودالاثر
- مهرو موم ترکه متوفی در موارد ضروری و اقدام فوری
- ابراز وصیت نامه براساس ماده 296 قانون امور حسبی
- تعیین مدیر ترکه برای متوفی بدون وارث براساس ماده 336 و 327 قانون امور حسبی
- تصمیم گیری در مورد ترکه اتباع بیگانه براساس مواد 342، 344، 350، 352 و 358 قانون امور حسبی
- اعتراض به انحصار راثت براساس ماده 367 و 368 قانون امور حسبی
قیم در امور حسبی
براساس ماده 55 قانون امور حسبی و مواد 1219، 1220 و 1221 قانون مدنی شهرداری، اداره ثبت احوال و بخشدار در هر محل موظف است بعد از اطلاع از وجود شخص صغیر که نیاز به قیم دارد، دادستان شهرستان حوزه خود را مطلع کند. همچنین در صورتیکه در مراجع قضایی در روند رسیدگی به دعاوی، مقام قضایی از وجود محجور بدون قیم، ولی یا وصی آگاه شود، باید موضوع را به دادستان برای تعیین قیم اطلاع دهد. زمان درخواست حجر، مرجع قضایی تحقیقات لازم را از مجنون یا سفیه انجام می‌دهد و بعد از رسیدگی و تحقیقات و محرز بودن حجر، حکم حجر را صادر می‌کند و در صورتیکه حجر محرز نشود، درخواست صدور حجر رد خواهد شد.
صلاحیت برای قیمومیت محجورین
در صورتیکه شخص صغیر بدون داشتن ولی خاص در زمان سن رشد، مجنون یا سفیه باشد، قیم باید سفه و جنون شخص را به دادستان اطلاع دهد. سپس در مورد جنون و سفاهت شخص تحقیق و با نظر کارشناس مربوطه و اطلاعات مطلعین و محرز شدن جنون یا سفیه شخص، حجر وی صادر شود و در صورت امکان، قیم سابق به عنوان قیم، مسئولیت شخص محجور را ادامه می‌دهد. همچنین برای محجورین مختلف می‌توان یک نفر را به عنوان قیم تعیین کرد. براساس قانون امور حسبی، پدر و مادر شخص محجور در صورت داشتن صلاحیت قیمومیت بر افراد دیگر مقدم هستند. شوهر زن محجور با داشتن صلاحیت قیمومیت، بر دیگران مقدم است.
اثر حجر در امور حسبی
قانونگذار در ماده 70 تا 73 قانون امور حسبی آثار حجر محجورین را مشخص کرده است. براساس ماده 70 قانون امور حسبی، حجر از تاریخ قطعیت حکم حجر اثر دارد. اما در صورتیکه اثبات شود، علت حجر شخص محجور قبل از تاریخ حکم حجر وی وجود داشته، از تاریخ وجود علت حجر، آثار حجر اعمال می‌شود. در صورتیکه بعد از سن رشد، علت حجر مشخص شود، مرجع قضایی باید تاریخ حجر را در حکم دادگاه قید کند. در صورتیکه شخص محجور دارای ولی یا وصی است، دادستان حق دخالت در اداره امور محجور را ندارد و فقط باید بعد از رسیدگی، وصایت شخص وصی را تصدیق کند.
شروع قیمومیت در امور حسبی
براساس ماده 74 قانون امور حسبی، شروع قیمومیت شخص قیم از تاریخ اطلاع از قیومیت وی است. امور انجام شده توسط قیم برای شخص محجور بعد از تاریخ قیومیت و قبل از ابلاغ به وی نافذ است.
مسئولیت قیم در امور محجور
قیم باید اجرت اشخاصی که مسئول حفظ اموال محجور از طرف دادستان یا دادرس هستند را از مال شخص محجور پرداخت کند. قیم باید اقدامات لازم برای تربیت و اصلاح محجور را انجام دهد و در امور مربوط به محجور مصلحت محجور را رعایت کند. همچنین قیم باید اموال ضایع شدنی محجور را فروخته و با پول فروش برای محجور مالی خریداری کند. قیم باید هزینه زندگی محجور، هزینه‌های درمانی وی و نفقه افراد واجب النفقه محجور را پرداخت کند. محجور دیوانه باید با توجه به شرایط در خانه یا تیمارستان نگهداری شود.
مصلحت محجور در امور حسبی
قیم نمی‌تواند اموال محجور را به فروش رساند، مگر با مصلحت محجور و تصویب دادستان باشد. در صورتی که ازدواج مجنون با تجویز پزشک لازم باشد، قیم با اجازه دادستان می‌تواند برای مجنون همسر تعیین کند. در مواردی که طلاق زوجه مجنون لازم است، قیم با پیشنهاد دادستان و تصویب دادگاه برای طلاق مجنون اقدام می‌کند.
مسئولیت قیم متعدد
در ماده 94 قانون امور حسبی، مسئولیت قیم متعدد شخص محجور مشخص شده است. در صورتیکه قیم متعدد در اموال شخص محجور تعدی و تفریط کنند، مسئولیت تضامنی دارند. اگر بعضی از قیومین در اموال محجور تعدی و تفریط کنند، قیم تعدی و تفریط کننده، مسئول خسارت واردشده به اموال شخص محجور است.
محجو به عنوان خوانده دعوا
براساس ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که اصحاب دعوا فوت کند یا محجور شود، مرجع قضایی رسیدگی را متوقف و مراتب را به طرف دیگر دعوا اعلام تا بعد از تعیین جانشین و درخواست شخص ذینفع دعوا، رسیدگی ادامه یابد. اما اگر فوت یا حجر یکی از اصحاب دعوا تاثیری در رسیدگی نداشته باشد، دادرسی ادامه می‌یابد. در صورتیکه خوانده دعوا محجور و بدون قیم یا ولی است، جریان رسیدگی متوقف و دادگاه باید موضوع حجر را به دادستان حوزه خود اطلاع دهد تا اقدامات لازم برای نصب قیم انجام شود. شخص سفیه، صغیر و مجنون به عنوان خوانده دعوا می توانند از دفاع در ماهیت دعوا خودداری کنند تا قیم یا ولی آنها در دادرسی حاضر شوند.
مرجع صالح رسیدگی به امور حسبی
مرجع صالح رسیدگی به امور حسبی با توجه به وظایف و اختیارات تعیین شده در قانون، شورای حل اختلاف، دادسرا، دادگاه خانواده و دادگاه حقوقی است. هر یک از این مراجع با توجه به صلاحیت تعریف شده در قانون، حق رسیدگی به امور حسبی را دارند.
وکیل متخصص امور حسبی عدل آرا
یکی از مهمترین دعاوی در امور حسبی، دعاوی مربوط به محجورین است. حمایت قانونگذار از اشخاص محجور باعث سوء استفاده افراد فرصت طلب شده است و در بعضی موارد با طرح دادخواست اثبات محجوریت توسط خویشاوندان نزدیک، اموال محجورین مورد استفاده غیرقانونی قرار می‌گیرد. بنابراین مشاوره و وکالت وکیل متخصص امور حسبی در امور مالی و غیرمالی محجورین اهمیت زیادی دارد. سوالات حقوقی خود در مورد امور حسبی و محجورین را با وکیل امور حسبی عدل آرا مطرح کنید تا مشاوره حقوقی لازم را دریافت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید